Van achtervolging tot geitenlever...

Hoi allemaal,

Hopend dat met jullie alles helemaal in orde is, schrijf ik dit bericht vanuit Butare met 30 graden Celsius. Maak jullie borst maar nat. Ik heb weer veel beleefd, wat ik kort zal proberen te beschrijven! Ik kreeg gisteren van iemand de tip om wat kortere berichtjes te plaatsen. Op deze manier kan ik vaker schrijven:) Ik vond daar wel wat in zitten, dus ga ik proberen na dit weblogverhaal wat vaker korte verhalen te schrijven.

Voordat ik van wal steek kort iets over de stand van zaken van het onderzoek. Ons onderzoek verloopt naar wens. De voorbereiding is klaar, de questionnaire wordt nu vertaald in het Kinyarwanda, de sample (aantal te onderzoeken rurale huishoudens) is getrokken en we gaan nu onze vertalers trainen. Volgende week hopen we ons voor langere tijd te settelen in Kigali voor het veldwerk. Maandag en dinsdag zijn we al in de vier verschillende plattelandsgebieden in de vier windrichtingen rondom Kigali geweest om autorisatie aan te vragen voor ons onderzoek bij de heads van de verschillende plattelandssectoren. Dit verliep wat anders dan verwacht.. Een korte schets dag 2:

Eerst ging ik per brommertje naar een verzamelpunt van tientallen gammele Toyota-busjes in de hoofdstad. Even vragen welk busje ik moet hebben: 'I have to go to the Executive Secretary of the Nyamiyaga-sector...' Ahh...Nyamiyaga, oh yes, dat is eastern province...stap maar in... Ik was er echter stellig van overtuigd dat de Nyamiyaga sector westelijk van Kigali gelegen was, dus vroeg ik het op een andere manier: the executive Secretary of the Nyamayagasector in the Kamonyi-district. Het verwarrende in Rwanda is namelijk dat er soms 5 verschillende cellen zijn met dezelfde naam!! Erg verwarrend, dus. Ondertussen staan er minstens 10 jongens om me heen die de Umuzungu ('big man' wordt ik ook vaak genoemd;)) wel willen helpen. Ze discussieren luidkeels over de bus die ik moet nemen (want ze willen me allemaal wel in hun busje hebben). Uiteindelijk (na zo'n 10 minuten overleggen) krijg ik een plaatsje toegewezen tussen de schakelpook en de passagiersbank. Ik zit naast (of half 'op') een stralende jongen die tijdens de reis naar Rugobagoba wel 6 keer in gebrekkig Engels zegt: ''You and me, friends!!, you and me travel to Holland'', Van Persie, Van Persie; great football player!!":)

Aangekomen in Rugobagoba neem ik een brommertje naar de sector-office: drie kwartier rijden over stoffige zandpaadjes die zachts gezegd verre van 'vlak' zijn. Daar aangekomen blijkt dat de Executive Secretary op vakantie is en zijn vervanger wil geen stempel en handtekening zetten. Hij zegt dat ik eerst naar de Executive Secretary van het District moet gaan om toestemming (in Rwanda is alles zeer strak en officieel geregeld. Ambtenaren zijn erg bang om iets verkeerd te doen, omdat je 15 jaar gevangenisstraf krijgt als je betrapt wordt op een klein voorval van corruptie of inconsequentie). Oke dan: 'Do you know where the District Office is located?' Ja, dat wist hij wel: in Rukoma: zo'n 40 kilometer verderop. Hmm..weer een rit op de brommer dus...door schitterende heuvels en dalen, langs rijen bananenbomen, akkertjes, hutjes van klei en golfplaten, blije Uzungu!-roepende kinderen. Na drie kwartier bereikte ik de District-office. Ik wordt zeer hartelijk verwelkomd en schud wel 20 handen. Er wordt steeds benadrukt dat mijn onderzoeksonderwerp zeer interessant en relevant is en hoe goed de sector wel niet is op het gebied van armoedebestrijding en migratie bevordering. Echter....de Executive Secretary is niet aanwezig!! Ook de major is niet present. Wat nu?? Ik vroeg of er niet iemand anders kon tekenen...Maar nee, dat durfden ze echt niet. Uiteindelijk (na een uur heen-en-weer gebel en een uur wachten) wordt besloten dat de Ex.secretary van een ander district zal bellen naar de sector om toestemming te geven voor autorisatie. Weer terug dus naar de sector en je voelt hem al aankomen: weer drie kwartier op de brommer (vind ik niet erg hoor!:). Voor de tweede keer aangekomen in Nyamiyaga-sector zie ik echter honderden Rwandezen op de grond zitten. Er is een sector-meeting in volle gang over de spanningen tussen verschillende populatiegroepen binnen de sector. Het resultaat is alweer: anderhalf uur wachten. Na deze anderhalf uur van kletsen met de mensen in de office, krijg ik eeeeiiiindelijk een stempel en handtekening met data over de huishoudens in de betreffende, geselecteerde cel! Dit was een impressie van een van de eerste dagen in het veld.

Vorig weekend zijn we met zn vieren (met een Rwandese vriend) naar Bumjumbura, de hoofdstad van Burundi geweest. Aangezien dit bericht alweer aardig lang begint te worden, zal ik deze belevenis wat korter proberen te beschrijven.
Zaterdagmorgen vertrokken we in alle vroegte. Bij de grens namen we een soort goedkope taxi naar de Bujumbura (zo'n 2,5 uur rijden). Onderweg werden we een paar keer aangehouden door de politie. Onze chauffeur vertelde (bleek achteraf) tegen de politie dat wij, blanken, nodig naar het ziekenhuis moesten wegens klachten, zodat hij zonder problemen door kon rijden. In Rwanda en Burundi is namelijk elke laatste zaterdagochtend van de maand gereserveerd voor community-work. Elke inwoner van de staat dient dan bij te dragen aan de gemeenschap door de straten schoon te maken, te repareren, enzovoort. Deze man was dit dus op een handige manier ontvlucht. Een paar dingen die me direct opvielen in Burundi:
- Burundi is veel minder dichtbevolkt maar is er nog slechter aan toe dan Rwanda (minder electriciteit, voorzieningen en vaak slechtere huizen).
- Mensen zijn opener dan in Rwanda, maar ook veel brutaler en drukker (Rwandezen zijn wat afwachtend en rustiger van aard).
- Het is er nog warmer dan in Rwanda (zo'n 38 graden was het die zaterdag. Dit komt doordat het lager gelegen is. In Rwanda zitten we op 1600 meter hoogte).
- Wat een religiositeit in Burundi! Moskeeen staan gemixt met kerken..in allerlei soorten en maten.
- Zelfs in de meest afgelegen, onderontwikkelde, rurale gebieden is muziek te horen van Lady Gaga en Rihanna. Radio is in NL algemeen geaccepteerd, maar hier in Afrika zie ik de demoraliserende invloed van deze uitvinding.
- Er is veel minder security dan in Rwanda (waar op elke straathoek na 5 uur s middags een militair met AK-47 verschijnt). Na 10 uur konden we in Bujumbura de straat niet meer op. Te gevaarlijk!
Dit laatste punt kwam pijnlijk openbaar, toen op het schitterende strand van Tanganyika (het twee-na grootste meer ter wereld bij Bujumbura) de broek van onze Rwandese vriend werd gestolen. We letten 30 seconden niet op, en de broek was plotseling verdwenen. We renden direct alle vier een andere kant op: zonder resultaat. Na 20 minuten vond ik de spijkerbroek 200 meter verderop in het hoge gras; helaas zonder ID, paspoort, geld en mobiel. Na een pittig gesprek met een paar 'verdachte jongens', kwamen er twee werknemers van een shopje in de buurt aanlopen. Ze dachten dat ze wel wisten wie de dieven waren, omdat de week ervoor ook twee vrouwen beroofd waren op dezelfde plaats. Ik ging samen met Alexandre (de Rwandese vriend) met hen mee op zoek naar de dieven in de slum van Bujumbura. Wat een belevenis was dat!! We verspreiden ons in de sloppenwijk. Het enige wat ik had was een signalement van de dieven:) De klopjacht tussen als de krotten, bruiloften en bananenverkopers was echter onsuccesvol...totdat we een kennis tegenkwamen van de verdachten. Hij wist de exacte woonplaats van de dieven. De mannen van het winkeltje en deze jongen beloofden 's-avonds op de loer te gaan liggen. En jawel: 's-avonds kwamen de dieven thuis via een omweg. Op deze manier hebben we de papieren van onze Rwandese vriend gelukkig weer terug gekregen! Het geld was echter al besteed en de mobiel verkocht... Dit is Bujumbura!!!

Tenslotte nog een laatste hartverscheurende anekdote: we gingen geld wisselen in Bujumbura. Ik bleef buiten wachten. Er komt een hard huilend, klein jongentje aangelopen die naar een startende auto toeloopt en op het raampje tikt: 'I'm hungry, I'm so hungry!!'. De auto trekt op, het jongentje valt en wordt ruw weggeduwd door de politie. Hij rukt zich echter los en rent naar een andere man op de stoep: 'I'm so hungry'... Weer wordt krijgt hij een duw en wordt weggetrokken door dezelfde politieman. Je zou er van gaan huilen als je dit ziet!! Ik zou willen dat ik de reactie had vast kunnen leggen van hetzelfde jongentje toen ik hem vervolgens 500 Burundese franc gaf: een juichkreet, die wij nog niet zouden slaken als we een 5 miljoen dollar zouden krijgen! Bij het zien van deze ellende voel ik me schuldig. Enerzijds is dit niet terecht omdat ik er weinig aan kan doen dat ik in een welvarend, veilig Nederlands gezin geboren ben. Anderzijds is het wel terecht omdat mede door mijn zonden deze prut in de wereld is gekomen.

Ik wens jullie allemaal een goed en gezegend weekend toe!
Tot snel! Amahoro!! (Gods vrede zij met jullie!)
Hartelijke groet,

Arjan
(P.S. Wat nog leuk is om te melden:
- De electriciteit valt hier zo'n 8 keer per dag uit.
- Gisterenavond heb ik mijn persoonlijk record voor wat betreft 'onsmakelijk eten' bereikt: Konijnenballen, vlees, spieren en een soort ballen met organen van een geit geserveerd met lauwe bananenfriet.
- Apen in je achtertuin is erg leuk!!
- Als in Rwanda als man zijnde een maaltijd kookt, neemt niemand je voor de rest van je leven meer serieus!!:) (ze schieten al in de lach als ik ergens de borden alvast opstapel na het eten)
- Je hebt hier vogels die bij ons alleen maar is specialistische dierenwinkels te zien zijn!
- 's-avonds heb je hier redelijk veel muggen. Ik hoop maar dat ze geen malaria bij zich dragen, want ik wordt redelijk vaak geprikt. Blijkbaar heb ik lekker bloed.
- Een uitgebreid en interessant gesprek gehad met een Rwandese Jehovagetuige (er wordt hier vaak met een megafoon op straat gepreekt)